SIMRACE.PL używa cookies. Stosujemy je, aby ułatwić Tobie korzystanie z naszego serwisu. Pamiętaj, że w każdej chwili możesz zmienić ustawienia dotyczące ciasteczek w ustawieniach swojej przeglądarki internetowej.Proszę zapoznać się z Polityka prywatności żeby uzyskać więcej informacji. Jeśli wyrażasz zgodę i nie chcesz więcej tej informacji kliknij przycisk po prawej:
Akceptuje używanie cookies
Ryzen za 2500 zł w grach dobry, no ale nie aż tak żeby, żeby przegonić Intela za 2070 zł
*ceny na dzień publikacji testu
Wstęp
Najwyższa pora na jakieś nowe testy. Czy Ryzen ze stackowanym cachem naprawdę nowym królem wydajności gamingowej?
Nie wiem, ale się dowiem.
Zarezerwowałem cały weekend na zabawę, nie ma rodziny, nie ma roboty, wyłączam telefon i komunikatory.
Zamówiłem kilka sztuk jeszcze przed Wielkanocą, wszyscy gwarantowali dostawę przed weekendem, ale jak to bywa na nasz rynek trafiło mniej sztuk niż powinno i trzeba było poczekać. X-kom zwodził i przed chwilą skomunikowali, że może jeszcze za tydzień (21-24 kwietnia).
A Komputronik po małych poślizgach dostarczył dzisiaj, zatem dzięki KTR
Potężny 3D cache nad rdzeniem procesora to największa zaleta nowej generacji procesorów AMD Zen 4
Seria 3D V-cache ma zapewnić lepszą wydajność w grach od zwykłych procesorów serii Zen 4 7xxx
Płyta Gigabyte B650 Aorus Pro AX to dobry wybór ze średniej półki. 8 warstw PCB, 18 faz, 90A, grube orurowanie 8mm, chłodny VRM, 2 zewnętrzne sensory temp, przyciski start i reset, dobre biosy, szybkie bootwanie, czyli wszystko czego trzeba do wyciśnięcia pełnego potencjału platformy.
Lista testów procesora 7800X3D w popularnych serwisach technicznych
Dlaczego oby nie? Ano dlatego że 7950X3D łączy wszystkie wady konstrukcji chipletowej a w grach i tak korzysta tylko z jednego bloku z 3D cachem podczas gdy drugi deaktywuje. Płacimy za pełny chip z 16 rdzeni i 32 wątki a korzystamy z 8/16 z niepełnym 3D cachem. Przy okazji jeszcze mniej sensownie wypada to dla 7900X3D, gdzie zamiast 12/24 mamy do dyspozycji...6/12 czyli odpowiednika małego Core i5 dla Intela.
7950x3D Is A Scam
Dla mnie najważniejsza wydajność w grach, bo pod to ustawiam zestawy, dlatego wcześniej 7950X3D i 7900X3D były zupełnie nieinteresujące, dodatkowo AMD bardzo niefajnie zagrało z opóźnieniem premiery 7800X3D. Opóźnieniem o cały miesiąc, byle wypchnąć większe i droższe propozycje, które moim zdaniem łączą wszystkie wady układów złożonych z 2 chipletów a przez 3D cache tracą zalety wydajności wielordzeniowej w zastosowaniach profesjonalnych (szczególnie 7900X3D to porażka). Widać to zresztą po szybko spadającej sprzedaży większych modeli.
Co mnie interesuje, co chce sprawdzić:
wydajność w stock vs OC (klasyczne OC zablokowane, więc zostaje namiastka w postaci ustawień pamięci i dopasowaniem PBO)
rozdzielczości 1440, 2160p, 3x 1440 i 3x4K (bo i takie już bywają używane), 1080p pokazywane w większości testów mnie nie interesuje bo to sprowadzanie do absurdu i udowadnianie na siłę jakiś tez, gdzie różnice te nikogo nie interesują i nikt pod to takich drogich podzespołów nie kupuje
sprawność z naciskiem na równy render, płynny frametimes i jak najlepsze minimalne klatki bo bez tego nie ma immersji w grach esportowych
wydajność w tytułach samochodowych jak ACC singleplayer i online, F1 2022, Forza Horizon 5, WRC Generations, NFS Unbound
pewnie też kilka gierek z poniższej puli, jeszcze nie zdecydowałem co dokładnie, na pewno zacznę od Horizon Zero Dawn bo wiadomo, że to najlepiej skalujący się tytuł na AMD
ponieważ Ryzen 7800X3D został wyceniony na $449 co u nas przełożyło się na 2500 pln a jest to dokładnie pomiędzy Intelem i7 13700K za 2100 pln oraz najwyższym modelem i9 13900K za 3000 pln, zatem planuje porównywać do i7 które będzie pewnie częściej rozważany przez kupujących jako systemowa alternatywa do gier, oba systemy już na nowych pamięciach DDR5 2x16GB
procesory sprawdza się z najmocniejszymi układami graficznymi, więc oczywiście wjeżdża RTX 4090 z 24GB VRAM, ale żeby zejść trochę na ziemie jak starczy czasu coś przystępniejszego jak RTX 4070Ti/RTX 3090 czy RTX 3080
na koniec mały reality check jak wypadają Ryzeny sklepowe vs sample rozsyłane do jutuberów jak Dan Suzuki czy Boosted Media
AMD RYZEN 7950X3D IS A MONSTER | Simracing Benchmarks | iRacing, ACC, Rennsport
Coś z tego mam na dysku i się wybierze
Poprzednie generacje procesorów AMD wdarły się szturmem do masowej wyobraźni graczy jako wydajne i relatywnie niedrogie. Jednocześnie miały więcej rdzeni i tańszą w produkcji chipletową konstrukcję. W czasie kiedy Intel prezentował kolejne układy złożone z góra 8 rdzeni, pomysł żeby do zastosowań domowych zaproponować jednostki 12 czy 16 rdzeniowe zdawał się iście przełomowy. Procesory jak Ryzen 9 3900X 12/24 czy w następnej generacji R9 5950X 16/32 rdzenie/wątki w grach może nie były tak szybkie w jak konkurencja, ale nadrabiały potężna wydajnością w zastosowaniach profesjonalnych. Przewijamy historię krzemu do jesieni 2021 kiedy to Intel prezentuje układy hybrydowe, złożone - podobnie jak układy mobilne ARM - z rdzeni większych i mniejszych oraz z podwójnym kontrolerem DDR4 i DDR5. Ciągle jednak na monobloku bez rozbijania na chiplety. Rok później AMD wydaje Zen 4 z także z pamięciami DDR5 i zapowiada, że na początku 2023 roku wyjdzie jeszcze seria ze zwiększonym zasobem Cache'u. Patent taki sprawdził się doskonale w modelu Ryzen R7 5800X3D, który od pół roku jest prawdziwym hitem sprzedaży na (starą) podstawkę AM4 i skutecznie skanibalizował sprzedaż nowego AM5.
Seria 3D V-Cache ma za zadanie rozwiązać kilka dylematów technologicznych architektury chipletowej:
zniwelować opóźnienia magistrali IF pośredniczącej w obsłudze podsystemu pamięci
zastąpić "wolne" pamięci dużo szybszym i powiększonym Cachem L3
Po stronie kosztów takiego rozwiązania pojawia się jednak problem spowolnienia taktowania rdzeni, trudniej im bowiem pozbyć się ciepła przez czapkę z Cachu co sprawia, że kręcą się o 500-700MHz niżej. Problem ten nie jest niczym nowym, to samo dotyczy urządzeń mobilnych, laptopów itd.
Dla porównania seria 7000X taktuje max do 5.4-5.85GHz a prezentowany 7800X3D ledwie 4.8-5.05GHz w czasie chwilowych boostów.
Charakterystyka procesora Ryzen R7 7800X3D
generacja Zen 4 Raphael, nowy socket AM5
rdzenie w litografii 5nm od TSMC, moduł I/O 6nm (Zen 3 to 6nm i 12nm)
budowa chipletowa
8 rdzeni 16 wątków
duży Cache L3 96MB
pamięci tylko DDR5
wbudowany układ graficzny iGPU
24 linie PCI-E Gen 5 (dla CPU)
zablokowany mnożnik, taktowanie dawkuje PBO2
TDP 120W
Większe układy tej serii to 7900X3D 12/24 oraz 7950X3D 16/32. Oba w grach deaktywują drugi blok CCX przez co pracuje tylko połowa układu i wykorzystywany jest niepełny zasób Cache'u.
7900X3D w grach realnie to 6/12 z 96MB L3
7950X3D w grach realnie to 8/16 z 96MB L3
Dlatego z gamingowej serii 3D V-Cache sens ma jedynie 7800X3D który niczego nie musi odłączać i korzysta z pełnego układu rdzeni i Cache'u.
ale dodano techniki upscalingu jak *DLSS od NV oraz FSR od AMD. Gra korzysta z wielordzeniowych procesorów i technik HT/SMT. Jak prawie każdy tytuł na UE4 tak i ACC ma trudności z obsługą shaderów, szybkim streamowaniem textur, podawaniem cieni, aliasingiem, wyostrzaniem oraz dodatkowo parowaniem wszystkiego z symulacją fizyki, co sprawia że jest to jeden z cięższych tytułów na PC. W scenariuszu single player każde dodatkowe auto na torze wpływa wyraźnie na obciążenie CPU zwiększając wymagania dla układu procesor-cache-pamięci. 30 aut na torze w singlu to obciążenie jakie nie pojawi się na serwerze ale jest dobrym testem sprawności zestawu. W sesji online najważniejsze jest utrzymanie równego framepacingu (odstępy między klatkam) oraz stabilnego renderu bez nadmiernych skoków i przerwań które odbieramy na kierownicy jako brak płynności czy ścinki (nawet jeśli są niewidoczne dla oka to wciąż wyczuwalne). Po stronie graficznej gra reprezentuje przyzwoity poziom nieodbiegający od innych tytułów na tym silniku. W kwestii stabilności AC Competizione to gra wyczulona na błędy pamięci oraz stabilność karty graficznej, co szczególnie widać przy 3 monitorach i pod długotrwałym obciążeniem jak to w sesjach simracingowych bywa. Czasem i 6h endurance się trafi.
Spoiler
ACC ma customowe DLSS 2.2.15 dlatego nie warto go zmieniać na nowsze bo nie będzie lepiej
FSR natomiast w starej v1 używać tylko w ostateczności
Ustawienia gry:
presety LOW, EPIC oraz EPIC + DLSS Quality,
widok z kokpitu,
FOV 55 stopni,
pełny HUD gracza.
Ustawienia wyścigu
tor Spa (najpopularniejszy tor online),
29 botów plus auto pomiarowe ostatnie,
godz. 17, słonecznie.
Zaczynamy od niskiej rozdzielczości.
ACC 3840x2160p ONLINE
Zakres wydajności w AC Competizione online dla zestawu R7 7800X3D oraz RTX 4090 to 180-480fps od ustawień najwyższych do najniższych.
Czego byśmy nie zmienili w ustawieniach ustawieniach, zoptymalizowali itd. fps będą mieściły się w tym przedziale.
Zakres wydajności w AC Competizione online dla zestawu i7 13700K z RTX 4090 to 200-520fps
Oba zestawy prezentują bardzo dobry stosunek najniższych klatek do średnich. Dla Presetu EPIC 99,9 centyl osiąga ok. 70% średnich klatek, ogólnie render pozbawiony jest spadków i odczuwalny jako super płynny.
Zestawienie porównawcze procesorów w kolejnych presetach graficznych.
Preset LOW 4K online
Preset EPIC 4K online
Preset EPIC DLSS Q online
Wyraźnie widać, że nie trzeba testować procesorów w rozdzielczości 1080p czy niższej, żeby zobaczyć różnice wydajności. Nawet najmocniejsza obecnie karta graficzna nie sprawi, że "w wyższej rozdzielczości procesor będzie bez znaczenia". Zadań dla procesora jest zawsze tyle samo i można je ewentualnie przykryć doprowadzając do bottlencka np. przez sztuczne podbijanie rozdzielczości czy antyaliasingu tak żeby zdusić wydajność GPU. W normalnych warunkach ZAWSZE procesor ma sporo zadań i decyduje nie tylko o dole renderu. Im gra cięższa pod względem obliczeń, tym oczywiście będzie to łatwiej obserwowalne.
Dodatkowo przypomnę, że w gry esportowe - a do takich zalicza się simracing - nie gra się średnimi fpsami, tylko równym renderem, niezaburzonym FRT z wysokimi najniższymi klatkami 0,1% i 1% LOW FPS. Mając do wyboru świetne AVG FPS ale dużą różnicę do minimalnych, albo niższe AVG ale równy render - zawsze wybieram to drugie. Bo co mi z ładnego licznika średnich klatek, kiedy grze brak płynności a w kluczowych momentach czuć szarpanie.
Zostajemy w 4K ale w trybie offline.
ACC 3840x2160p OFFLINE
Zakres wydajności w AC Competizione single player dla zestawu R7 7800X3D z RTX 4090 to 150-350 fps.
Procesor gwarantuje równy render w każdym scenariuszu, chociaż z DLSS nie daje rady poprawić najniższych klatek.
Zakres wydajności w AC Competizione single player dla zestawu i7 13700K z RTX 4090 to 160-290 fps.
Zestawienie porównawcze w kolejnych presetach graficznych.
Preset LOW 4K offline
AMD szaleje średnimi fpsami kosztem większych fluktuacji renderu, widać, że pojemny cache zastępujący komunikację z pamieciami służy silnikowy gry w tym scenariuszu. W LOW może nikt nie gra, ale to dobry prognostyk. Render łatwo wyrównać blokując klatki w okolicy średnich minimalnych klatek (niewidoczne na wykresach)
Preset EPIC 4K offline
Wymaksowane ustawienia graficzne nie stanowią problemu dla żadnego z zestawów, równy render i brak dropów.
Pobór prądu w scenariuszu EPIC z AI:
AMD 60W + NVIDIA 440W = 570W na woltomierzu
INTEL 100W + NVIDIA 450W = 630W
Preset EPIC + DLSS Q 4K w offline
Po włączeniu DLSS spada obciążenie GPU jak i pobór prądu, ale na AMD powoduje to wzrost fluktuacji, ponownie wyższe AVG FPS kosztem pojedynczych spadków klatek.
Przechodzimy na 3 ekrany 1440p czyli rozdzielczość 7680x1440p tryb online.
ACC 7680x1440p ONLINE
Zakres wydajności w AC Competizione online 7680x1440p dla zestawu R7 7800X3D z RTX 4090 to 120-325 fps
Procesor gwarantuje równy render w każdym scenariuszu.
Zakres wydajności w AC Competizione online 7680x1440p dla zestawu i7 13700K z RTX 4090 to 130-340 fps.
Zestawienie porównawcze w kolejnych presetach graficznych.
Preset LOW 7680x1440p online
Zestawy nie mają problemu z pociągnięciem równego renderu w najniższych ustawieniach, wzorcowe niskie klatki w obu przypadkach.
Preset EPIC 7680x1440p online
W najcięższych ustawieniach graficznych online praktycznie zawsze powyżej 100 fps, z optymalizacją ustawień i DLSS spokojnie wysycamy panele 144Hz czy 165Hz.
Pobór prądu w tym scenariuszu to:
AMD 51W + GPU 430W = 550W na woltomierzu
Intel 73W + GPU 445W = 590W
Preset EPIC + DLSS Q 7680x1440p online
Pomiar na 3 ekranach 1440p czyli rozdzielczości 7680x1440p w trybie offline.
ACC 7680x1440p offline
Zakres wydajności w AC Competizione single player 7680x1440p dla zestawu R7 7800X3D z RTX 4090 to 104-245 fps
Zakres wydajności w AC Competizione single player 7680x1440p dla zestawu i7 13700K z RTX 4090 to 110-225 fps.
Zestawienie porównawcze w kolejnych presetach graficznych.
Preset LOW 7680x1440p single player
Dla AMD powtarzałem pomiar parokrotnie, bez zablokowania klatek najniższe lecą co jakiś czasem w dół, nawet bezpośredni dostęp do dużego cache'u nie zniweluje skaczącego taktowania rdzeni procesora z aktywną funkcją PBO2, co w tym scenariuszu powoduje spadki.
Preset EPIC 7680x1440p single player
Dla AMD najniższe dla EPIC to 65% średnich klatek.
Dla Intela najniższe dla EPIC to 71% średnich klatek. Wydajność lepsza w zakresie 7-17% od AMD zależnie od klatek.
Preset EPIC + DLSS Q 7680x1440p single player
Wydajność zrównana z użyciem DLSS w obu przypadkach, na Intelu render idealnie równy, na AMD małe odstępstwa.
Na wymaksowanych ustawieniach w singlu z botami na 7680x1440 można zatem jeździć prawie zawsze powyżej 100 fps.
Podsumowanie testów Ryzena 7800X3D w Asetto Corsa Competizione
W większości scenariuszy testowych Ryzen notował bardzo dobre rezultaty pozostając jednak minimalnie w tyle, Intel potrafi utrzymywać bardzo równe klatki w każdych warunkach i przeważnie gwarantuje też wyższe minimalne. Z perspektywy gracza online może być interesujące, że to Intel 13700K wygrał we wszystkich pomiarach w trybie multiplayer.
Na koniec zabawy z ACC zobaczmy wyniki R7 7800X3D z sieci.
TYMCZASEM W SIECI
Portal PurePC w procedurze używa ACC, nawet tor Spa jak u mnie, ale z 50 zawodnikami na torze i w deszczu (49AI to większe obciążenie dla CPU, ale deszcz mniejsze dla GPU vide Wydajność w zależności od pogody), karta to poprzedni top NVIDIA RTX 3090.
Test w presecie EPIC w rozdzielczości 1080p wygrywa 7800X3D z minimalną przewagą nad większym 7950X3D, dalej starszym 5800X3D oraz topem Intela i9 13900K. Wprawdzie Ryzenów nie sprawdzałem jeszcze z RTX 3090, ale mam pomiary na Intelu, także z nowszym modelem a dość porównywalnym - RTX 4070 Ti.
Mój test w niezmiennych ustawieniach 4K, preset EPIC, 30 aut na torze 13700K i RTX 3090 oraz RTX 4070 Ti.
Jak to możliwe, że mam więcej fps w 4K niż portal w 1080p?
Nie wiem, ale się domyślam.
Prawie milionowy kanał youtube Hardware Unboxed także uwzględnił w testach 7800X3D pomiar w ACC.
Test w 4K, preset EPIC wygrał 16 rdzeniowy 7950X3D (który przecież po wyłączeniu się drugiego CCD bez 3d Cachu na 7950X3D jest dokładnie tym samym czipem!) drugi był 7800X3D który wygrał z Intelem 13700K z prawie 25% przewagą AVG FPS.
Jak to możliwe?
Nie wiem, ale się domyślam.
link do testu HUB od 9:10
Nie tylko moim zdaniem portale i kanały yt w pogoni za wyświetleniami przesuwają nacisk z technologii na rozrywkę, więcej i więcej media outletów prezentuje wyniki platform po prostu niechlujnie ustawionych. Na źle dobranych pamięciach, z profilami XMP o niesprawdzonej stabilności, na niewyłączonych limitach CPU/VRM, z nagminnie błędnie dobranym LLC co skutkujące rewelacjami o gigantycznych poborach prądu i problemach z przegrzewaniem CPU. Wszystko to przekłada się na niewiarygodne pomiary i wyniki kompletnie odbiegające od każdego poprawnie ustawionego komputera z jakim miałem do czynienia przez ostatnie lata.
F1 2022
F1 2022 to obok ACC najpopularniejszy tytuł wyścigowy na Steam, grę odpala codziennie ponad 5000 użytkowników, nie mogło więc tego trochę "luźniejszego symulacyjnie" tytułu zabraknąć. Ponadto w zapowiedziach AMD podawano F1 jako przykład tytułu ze znaczną przewagą Ryzena 3D nad Intelem. Czy faktycznie tak będzie zaraz zobaczymy.
Odświeżony silnik EGO dostał trochę nowinek jak obsługa Ray Tracing czy scalery DLSS 3 wraz z Frame Generatorem i nowe FSR 2.2. Bolidy z RT wyglądają rewelacyjnie, śledzenie promieni uruchomiono dla odbić, cieni i okluzji otoczenia, pozostała część sceny czyli głównie tor i jego otoczenie to już jednak kalka z poprzednich części. Niestety aktywacja RT dla pojazdów jest niewspółmiernie obciążająca dla wyglądu całości i stosowanie śledzenia promieni w wyścigach online staje pod znakiem zapytania. W esporcie zawsze lepiej mieć więcej klatek niż mniej ale ładniejszych.
Pomiar na 3 ekranach 1440p czyli w rozdzielczości 7680x1440p w trybie offline.
F1 7680x1440p
Preset najniższy deaktywuje RT, najwyższy maksuje RT.
Zakres wydajności w F1 2022 offline dla obu zestawów z RTX 4090 bez użycia scalerów.
Dla AMD to 62 - 312 fps.
Dla Intela to 60 - 306 fps
W każdym zakresie fps można zanotować zwycięstwo AMD.
Zakres wydajności w F1 2022 offline dla obu zestawów z RTX 4090 z użyciem DLSS Q oraz DLSS Q wraz z Frame Generatorem.
Dla AMD to 105-132 fps.
Dla Intela to 106 - 133 fps.
Podsumowując: zapowiedzi AMD o kilkunastoprocentowej przewadze AMD w F1 2022 nie zestarzały się zbyt dobrze.
Oba zestawy oferują zapas wydajności na trzech ekranach, z łatwością pozwalają ustawić +200 fps i cieszyć płynną rozgrywką na wirtualnych torach F1.
Need for Speed Unbound
Kolejna luźniejsza gra, ale chyba znana każdemu fanowi ścigałek, mowa o Need for Speed Unbound. Warto sprawdzić jak mogą wyglądać przyszłe generacje gier samochodowych z RT, DLSS, Frame Generatorem i innymi nowinkami technicznymi. Seria wydawana od 2011 roku na silniku Frostbite pierwotnie stworzonym pod cykl Battlefield. Wizualnie naprawdę atrakcyjnym do tego z rewelacyjnym modelem zniszczeń środowiskowych. Oczywiście dostosowanie silnika z pierwszoosobowej strzelanki pod grę wyścigową, gdzie świat przesuwa się 300km/h, nie obyło się bezproblemowo i ciągle czuć niekonsystencje pomiędzy modelem fizyki jazdy a stroną wizualną, szczególnie w sytuacji kiedy koła oderwą się od podłoża ale że nie o silniku a o wydajności miało być to przejdźmy dalej.
Przyznam, że to też pierwszy NFS który od bardzo dawna mi się spodobał, ma w sobie pozytywny, uliczny klimat, pozbawiony nudnych narracji i żenującego pseudo ziomalskiego luzu znanego z poprzednich wcieleń. Zaskakuje także ścieżka dźwiękowa, do które wyszukano co oryginalniejsze kawałki z całego świata, w tym dwa z Polski! Wracając do kwestii technicznych, gra pachnie trochę konsolowym portem z dziwnie zbindowanymi przyciskami menu a wydajnościowo kładzie solidny nacisk procesor cisnąć po wszystkich rdzeniach.
Pomiar na 3 ekranach 1440p czyli rozdzielczości 7680x1440p.
NFS 7680x1440p
Zakres wydajności w NFS Unbound dla obu zestawów z RTX 4090 bez użycia scalerów.
Dla AMD to 103-184 fps.
Dla Intela to 116-182 fps.
Oba zestawy gwarantują zapas wydajności na potrzeby tak luźnej arcadeowej gierki. W presecie Ultra AMD ma trochę niższych klatek i czasem chrupnie, ale włączenie wspomagania DLSS niweluje ten efekt.
Zakres wydajności w NFS Unbound dla obu zestawów z RTX 4090 z użyciem DLSS Q oraz DLSS Q wraz z Frame Generatorem.
Dla AMD to 151-162 fps.
Dla Intela to 154-165 fps.
Mimo że NFS to otwarty świat to wygląda dużo lepiej i ma wyższy fps od F1 2022. Całkiem niezły wynik.
Forza Horizon 5
Forza Horizon od czasu jak obok Xbox ukazała się także na PC, stała się najpopularniejszą grą samochodowa świata. Jeżeli kojarzycie taki tytuł jak Cyberpunk 2077 to w zeszłym roku chwalili się sprzedażą 20 mln kopii gry. Tymczasem FH5 niedawno przekroczyła próg 28 mln sprzedanych egzemplarzy. Forza zatem to prawdziwa instytucja ale i technicznie reprezentuje jeden z najlepszych silników gamingowych. Gra doskonale wykorzystuje zasoby sprzętowe a do silnika Forzatech na jesień 2022 dodano Ray Tracing, DLSS 2.4 oraz FSR 2.2. Dosłownie miesiąc temu updatowano także upscaler NV do najnowszego DLSS 3 z techniką minimalizacji opóźnień NVIDIA Reflex. Niestety implementacja wymaga poprawek a aktualnie nie ma szału ani wizualnie ani fpsowo. Niemniej pomierzyć oczywiście można, bo jak wspomniałem silnik doskonale się skaluje do sprzętu. Nowe procesory, szybkoprzepustowe pamięci DDR5, karty graficzne z dedykowanymi jednostkami tensor wspomagającymi powiększanie obrazu, wygładzanie, odszumianie wszystko to znajduje zastosowanie w FH5. Zamiast testu w grze wykorzystam tym razem wbudowany benchmark, który prezentuje wyniki w graficznej postaci dając przy tym wyobrażenie o pomiarze technicznym CPU i GPU oraz jego wynikowej formie w postaci renderu końcowego - czyli tego co trafia na ekran i składa się na widzialną klatkę.
FH5 3840x2160p
Pomiar w 4K czyli 3840x2160p, Preset najwyższy EXTREME, z RT ale bez upscalerów i Reflex.
Na AMD mimo wysokiej rozdzielczości karta graficzna nie zawsze dociśnięta jest na 100%, na Intelu silnik korzysta także z małych rdzeni E. Ostatecznie render w obu przypadkach jest bardzo dobry a zestawy wysycają ekrany 4K +120Hz.
AMD 7800X3D, 4K, Preset EXTREME
Intel 13700K, 4K, Preset EXTREME
FH5 3840x2160p + DLSS Q + FG
Pomiar w 4K, Preset najwyższy Extreme z RT, DLSS Quality oraz Frame Generatorem
z zaznaczeniem, że w obecnym stanie FG nie działa zbyt dobrze to i nie ma efektu wow z fpsami. Przyrost jest ale ledwie ponad samo DLSS. Różnice między procesorami niewielkie, oba zapewniają godne wsparcie dla RTX 4090. Największą zaletą FG z poprawnie działającym Reflex'em będzie ograniczenie FRT (frametimes) i częściowo widać to po wykresie który ma znacznie mniejszy rozrzut, dla płynności gry ma to dużo większe znaczenie niż 5-10 fps w jedną czy drugą stronę.
AMD 7800X3D, 4K, Preset EXTREME
Intel 13700K, 4K, Preset EXTREME
FH5 3840x2160p Preset VERY LOW
Pomiar w 4K Preset najniższy VERY LOW, bez RT, DLSS i Reflex.
Czyli sprawdzamy jakim ograniczeniem dla renderu jest sprawność układu CPU+MEM poprzez minimalizacje udziału grafiki. Pomiar czysto techniczny, nikt nie zamierza grać w 4K na najniższych ustawieniach.
AMD notuje bardzo wysoki wynik symulacji CPU, blisko 700 średnich klatek, jednak nie składa się to równie szybkie klatki wynikowe, na ekran średnio wydaje 340 fps.
Intel w tym zadaniu ma tylko 500 średnich klatek symulacji CPU ale składa je wspólnie z GPU w 354 wydawanych na ekran.
Warto zauważyć, że latencja aplikacji wynosi ok. 26 ns (czyli mało!) a jest to dokładnie tyle do ilu zbija w najwyższych ustawieniach Frame Generator (z aktywną opcją Reflex). Dobry dowód na to, że FG nie musi zwiększać opóźnień i jest ciekawą innowacją NVIDIA. Jest to wartość o całe 10 ns krótsza od uzyskanej bez FG w presecie Extreme.
natywne 4K Extreme 36 ns
natywne 4K LOW 26 ns
4K z DLSS i FG 26 ns
AMD 7800X3D, 4K, Preset VERY LOW
Intel 13700K, 4K, Preset VERY LOW
WRC Generations
Właściwie WRC 11, czyli pożegnalna cześć od studia KT Racing (ex Kylotonn), albowiem następne licencjonowane części rajdowego cyklu wracają do Codemasters. Szkoda bo gier na EGO engine mamy kilka (GRID Legends, F1, Dirt Rally) i wszystkie wyglądają podobnie a tu było coś oryginalnego, innego, z naciskiem na pięknie odtworzone trasy. Oby kolejne WRC nie było po prostu reskinem Dirt Rally.
Gry rajdowe nie są tak procesorowe jak wyścigi, gdzie na trasie jednocześnie znajduje się więcej pojazdów, ale przejazdy przez gęsto obsadzoną obiektami trasę, z dynamicznie pojawiającymi się kurzem, dymem, wodą, śniegiem i innymi efektami zawsze stawia wysokie wymagania dla zestawu (szczególnie po podpięciu do VR). Gra dostała obsługę DLSS 3 wraz z Frame Generatorem, niestety podobnie jak w Forza nie działa on zbyt efektywnie, być może to kwestia limitu fps silnika (do 200 fps), co sprawia że RTX 4090 nie może się należycie napędzić. Z tego powodu pomiary tylko w natywnej rozdzielczości bez upscalerów.
WRC Generations 4K czyli 3840x2160p Preset VERY HIGH
Poza grami wyścigowymi moim głównym obiektem zainteresowań przy budowaniu i strojeniu konfigów pod esport są gry wieloosobowe FPS w tym Battle Royale, najpopularniejszym przez ostatnich kilka sezonów był COD Modern Warfare 2 z trybem Warzone. Gra jest często updatowana, czasem i 3 razy dziennie i nie zawsze ma to pozytywny wpływ na wydajność. Kolokwialnie mówiąc nie każdy update jest na plus a nawet wiele udpatów jest in minus. Przez ostatnie miesiące COD był mocno krytykowany przez społeczność, szczególnie społeczność PC grającą M+K (mysz i klawiatura). Z naszej perspektywy simracingowej nie do wyobrażenia, żeby zawodnicy na kierownicy mieli "trudniej" od tych z gamepadami. A dokładnie tak jest w COD WZ, pady mają "legalnego cheata" w postaci autoaima a klasyczne K+M nie, więc gra się na nich znacznie trudniej. Nie jest to oczywiście jedyny zarzut, ale kończąc dygresję, cieszmy się póki jeszcze nikt nie wpadł na taki pomysł w simach.
Gra działa na rozwijanym od wielu lat silniku IW 9 i ma swój charakterystyczny styl, nie jest tak czysty wizualnie jak ten w Battlefieldzie ale może się podobać. Cecha charakterystyczna to lekkie mydełko, które trzeba wyostrzać i poprawiać wygładzając krawędzie. Z tego powodu na szybkich ekranach 1440p (240 Hz - 360 Hz wkrótce i więcej) nie stosuje się upscalerów jak DLSS/FSR a raczej "wyostrzacz" od AMD pod postacią techniki Fidelity CAS
za cenę spadku fps, cała scena zyskuje wyraźność (po polsku staje się bardziej czytelna). W grze online - w/g samych graczy - różnica w czuciu i czasie reakcji w zależności od liczby fps jest wprost proporcjonalna. Czyli im więcej FPS i równiejszy frametime/framepacing tym lepsze czucie na celowniku i szansa na pokonanie przeciwnika.
Na poprzedniej generacji procesorów i kart graficznych grało się w 100-120 fps, aktualnie standardem jest takie +200 fps w 1440p - oczywiście dla prosów czy streamerów, którym zależy na każdym fps i minimalnych przewagach.
Uwaga - wbudowany benchmark jest adekwatny tylko do singla czyli COD, wydajność w multi testuje się na serwerze po zrzucie 150 zawodników na mapę. Parę dni temu odpalono najnowszy sezon 3 w Warzone i w nim sprawdzałem wydajność Ryzena 3D.
Jak czytać benchmark COD MW2
Spoiler
Na dole wynik techniczny rozbity na CPU i GPU, o sprawności decydują jak zawsze jak najwyższe niskie klatki w tym przypadku 95 i 99 percentyl (5th low i 1st low). Jeżeli przykładowo procesor robi 500 fps średnich ale zamulają minimalne to rzutuje to na cały potok i CPU ciągnie render w dół. Oznaczenia Bottleneck wskazują nie że dany komponent jest ograniczany, tylko przez jaki czas sam był ograniczeniem przy renderze sceny (w odniesieniu do AVG FPS). Słabsza karta graficzna byłaby ograniczeniem przez 99%, słabszy procesor przy mocnej karcie odpowiednio także 99% czasu. Im mniejszy Bottleneck wskazuje procesor - tym lepiej. Natomiast w idealnych warunkach CPU i GPU ograniczałyby po tyle samo, czyli równe 50% całego testu. I w zasadzie taki jest cel wszystkich zabiegów optymalizacyjnych danego tytułu, na ile możliwe wyrównać obciążenia, podnosząc sprawność CPU+MEM overclockingiem oraz dobrać ustawienia tak żeby żaden z elementów składowych nie działał jak kotwica.
Wbudowany benchmark COD MW2
ustawienia LOW 2560x1440p
Pomiar Ryzen R7 7800X3D + RTX 4090
Techniczne średnie CPU bardzo wysokie, gra jest mega zależna od sprawności CPU+MEM i widać, że 3D Cache boostuje konkretnie na 440 AVG FPS. Minimalne dla CPU o dziwo te same co na Intelu. Większym zaskoczeniem jest, to że wynikowe FPS (te u góry wyników) są aż o 20 klatek słabsze. Ale że to wciąż ~73% wartości AVG FPS to jest to i tak bardzo dobry wynik.
Pomiar Intel i7 13700K + RTX 4090
Układ CPU+MEM ogranicza GPU przez 65% czasu pomiaru, ale finalnie wciąż przekłada się to na bardzo dobre wyniki sumaryczne. 353 AVG FPS i najniższe 280 FPS które stanowią 79% średnich to wysoka sprawność renderu i minimalne fluktuacje.
W obu przypadkach wyniki są więcej niż satysfakcjonujące, może nie tak bardzo jak przed zmianami gry dodanymi w grudniu 2022, kiedy zestaw 13900K z 4090 wypluwał +400 AVG FPS. W kontekście esportu i rywalizacji online pomiary te jednak pozostają tak czy tak ciekawostką.
Liczy się bowiem to co na serwerze.
Warzone sezon 3
preset STREAM 2560x1440p mapa El Mazrah
Kilka pomiarów zaraz po wylądowywaniu w obserwatorium Zaya, gdzie rozpościera się widok na całą mapę a bieganie po pomieszczeniach potrafi zdropić klatki.
Na obu zestawach stabilne i wysokie klatki jakich należy oczekiwać po topowych sprzętach do esportu ad 2023. Specyfika gry sprawia jednak że 3D V-Cache nie robi już takiej różnicy jak miało to miejsce w poprzedniej wersji Warzone, wtedy 5800X3D zyskiwało na powiększonym Cachu względem zwykłych Zen 3 i Inteli 12700/12900K. Nowy COD woli po prostu szybsze taktowanie rdzeni i pamięci.
AMD pływające 4.8-5.05 GHz
INTEL stałe 5.6 GHz
Horizon: Zero Dawn
Gierka od Sony na pięknym silniku Decima (w podobnej wersji co w Death Stranding), ostatnio tak się składa, że najładniejsze gry na PC to właśnie poprawione reedycje exów Sony na PC. Nie jest to ani tytuł sportowy ani wyścigowy co więc tu robi? Ano jest to ulubiona gra we wszelkich prezentacjach AMD. Pojawia się też 90% recenzji wykonywanych w zgodzie z wytycznymi AMD, więc może sprawdźmy czy faktycznie 3D gromi w niej Intela.
Horizon: Zero Dawn
preset ULTIMATE QUALITY 2560x1440p
bez upscalerów
Wynik na AMD R7 7800X3D z RTX 4090
score 47788
MIN FPS 138
AVG FPS 267
Wynik na Intelu i7 13700K z RTX 4090
score 47151
MIN 138
AVG FPS 263
W obu przypadkach są to zacne wyniki, nie ma jednak mowy o jakiejś dominacji AMD, jest trochę szybciej i to wszystko. Horizon to pierwsza gra którą zmierzyłem po ustawieniu Ryzena i przyznam spodziewałem się czegoś więcej. Według zapowiedzi miało być 37% przewagi w 1080p nad Intelem 13900K a wyszło 4 klatki więcej nad mniejszym 13700K. O ile bench nigdy nie jest idealnym odwzorowaniem gameplayu, to relacje między procesorami są analogiczne także czasie rozgrywki. I w tym kontekście ten wynik to duże rozczarowanie.
Na zakończenie jedna z ważniejszych gier ostatnich lat, nawet jeśli niektórzy traktują ją tylko jako tech-demo.
Oto nasz rodzimy hit - Cyberpunk.
Cyberpunk 2077
Pomiar w najcięższej lokalizacji w Night City czyli na bazarze Jig-Jig, mnóstwo neonów, dymu, odbić, pedsów i jeszcze więcej odbić. Klimat rodem z Blade Runnera który w wymaksowanych ustawieniach sprowadza na kolana większość maszyn. RT jest wyzwaniem dla GPU ale obciąża też wszystkie rdzenie CPU. Test oczywiście w pełnym presecie Overdrive (eksperymentalny) z Path Tracingiem i dodatkowymi suwakami na Psycho.
DLSS Q - preset Quality upscalera zapewniający najlepszą jakość obrazu
FG - Frame Generator, czyli generator klatek oparty na rdzeniach Tensor (z akceleratorem przepływu optycznego)
Native - obraz bez upscalerów
Widzimy stałą matrycę zależności, czyli podobne średnie w każdym wariancie ustawień i lepsze niskie na Intelu, niemniej oba zestawy gwarantują płynną rozgrywkę. Cyberek z Path Tracingiem nareszcie wygląda jak gra z przyszłości i nawet samo spacerowanie po Nocnym Mieście sprawia mnóstwo przyjemności.
Gry jedno, ale dzisiaj każdy chce streamować, tak?
Zobaczmy jak Ryzen R7 7800X3D poradzi sobie z obsługą gry i jednoczesnym streamowaniem.
2 monitory 1440p
na jednym OBS v29.0.2
na drugim AC Competizione
ustawienia ACC: 1440p, preset EPIC, Tor Spa, godz. 17, 30 aut na torze
w tle pracuje Chrome 6 zakładek, Discord, apka komunikatora, monitor zasobów, soft OSD
Zadanie enkodera przechwytującego i przetwarzającego obraz można zlecić karcie graficznej (NVIDIA ma do tego wyspecjalizowane jednostki NVENC) lub postawić na CPU.
GPU gorsza jakość obrazu, teoretycznie mniejszy wpływ na fps gry*
CPU najlepsza jakość obrazu, ale większy wpływ na fps gry
To uproszczenie, bo dużo zależy od samej gry inaczej ustawia sie enkoder pod grę graficzną a inaczej pod coś cięższego. Ponieważ, chcę przetestować sprawność procesorów, wybieram enkodowanie na CPU.
*
Spoiler
NVENC nie lubi pracy w sytuacji kiedy GPU jest dociśnięte powyżej 90%, gubi wtedy klatki, zamraża obraz, warpuje itp. dlatego mając zapas wydajności lepiej przełożyć enkodowanie na zasób z marginesem wydajności
Ustawienia OBS:
rozdzielczość 1440p/60fps
enkoder x264
Rate: CBR
Bitrate 8000 Kbps
Keyframe 2s
Preset SLOW
Profile HIGH
Tune none
To ustawienia gwarantujące przyzwoitą jakość obrazu na Youtube w czasie streama z szybkiej gry. Nie chcemy przecież artefaktów, niskiej ostrości czy kwantyzacji. Naturalnie Twitch jest znacznie lepszą platformą do streamingu i tam przy takich nastawach i 1080p byłaby żyleta, ale że korzystam z Youtube to zaaplikuje takie Twitchowe ustawienia.
test AMD R7 7800X3D stream ACC 1440p preset EPIC
test INTEL i7 13700K stream ACC 1440p preset EPIC
Test trwa ok. 5min, komponenty są dogrzane, ujednolicone ustawienia i taktowanie karty graficznej, RTSS zlicza klatki, widoczne obciążenie wszystkich rdzeni oraz statystyki OBS z informacjami o zgubionych klatkach.
OSD (podgląd pracy komponentów komputera) po prawej pokazuje:
wykres frametimes, im mniej poszarpany tym lepiej dla płynności gry
latencja aplikacji
średnie fps oraz 1% LOW
procent przycinek
CPU rdzenie, wątki oraz ich wykorzystanie, także taktowanie i temperatura
temperatura karty graficznej, taktowanie rdzeni i pamieci
temperatura gorące punktu koło pamięci GPU, pojemność VRAM i alokacja
użycie pamięci systemowej oraz cachu przez grę
system i sterowniki GPU
Podsumowanie pomiaru fps w czasie streamowania ACC:
Ryzen R7 7800X3D
AVG - 139 fps
MIN FPS - 108 fps
1% LOW - 94 fps
0,1% LOW - 66 fps
INTEL i7 13700K
AVG - 168 fps
MIN FPS - 129 fps
1% LOW - 118 fps
0,1% LOW - 106
Różnica średnich i minimalnych klatek to przedział 20-25% więcej dla Intela.
Najniższe 0,1% tzw. dropy na Intelu nie spadły poniżej 100fps, na AMD są o 37% niższe.
Obserwacje:
AMD 8/16 rdzeni/wątków pracuje pod pełnym obciążeniem, trzymając 4.85GHz ale to za mało, żeby utrzymać płynną grę
na AMD widoczne są ścinki a enkoder przeskakuje klatki,
Intel 8/16 rdzeni P i dodatkowo 8 rdzeni E działa z zapasem, gra zachowuje wysoką płynność a enkoder nie gubi klatek,
rdzenie Intela pracują na P 5.6GHz i E 4.4 bez zrzucania taktów,
GPU na Intelu pobiera parenaście Wat więcej bo ma możliwość się rozpędzić, na AMD karta jest ograniczana (bottleneck)
AMD pobiera w czasie streamowania 80-90W,
Intel pobiera 180-190W.
W teście streamowania gry hybrydowa architektura Intela spisuje się znacznie lepiej, część zadań dzięki przesunięciu przez sprzętowy rozdzielacz (Thread Director) i systemowy scheduler na mniejsze rdzenie (przeglądarka, monitory zadań, OBS, Discord, komunikator) pozwala utrzymać wyższy FPS i równy render gry bez dobijania do limitów wydajności, co negatywnie wpływa na zadania łączone jak gra z jednoczesnym enkodowaniem na procesorze AMD.
Procesor działa w oparciu o dynamiczne krzywe napieć, brak bezpośredniego dostępu do ustawień jego taktowania czy zasilania, nie ma tutaj tradycyjnego Vcore tylko poboczne napięcia, głównie te zasilające magistralę IF, podsystem pamięci, i same pamięci.Z racji ograniczeń temperaturowych (a być może i przez sandbagging dla ochrony większych R9) taktowanie jest ograniczone w trybie boost do 5.05GHz na wybranych rdzeniach. W grach zwykle utrzymuje się w przedziale 4.85-5GHz "tańcząc" radośnie w zależności od obciążeń i temperatury. W cięższych tytułach jak nowy The Last of Us part 2 taktowanie zbijane jest na wszystkich rdzeniach do 4.6GHz. W obciążeniach syntetycznych (do których to nie jest najlepszym wyborem) może być to jeszcze mniej.
Kontroler UCLK powinien być sparowany z MCLK w stosunku 1:1, zapewnia to najniższe możliwe opóźnienia w działaniu magistrali. Z nowości Infinity Fabrics = FCLK został uwolniony z synchronizacji i działa teraz niezależnie zwiększając potencjał OC.
Przykład:
taktowanie pamięci RAM - 6000 MHz
MCLK - 3000 MHz
UCLK - 3000 MHz
FLCK - 2000 MHz
Podnosząc taktowanie pamięci trzeba też podnieść takty MCLK-UCLK, przykład
RAM 6200 MHz
MCLK 3100 MHz - UCLK 3100 MHz
W każdym scenariuszu można jednak próbować podbić FCLK na 2100, 2133, 2166 górna granica na ten moment wydaje się będzie na 2200 które jednak jest już zwykle nieosiągalne i powoduje "ciche" błędy jak korygowalne WHEA, zawieszenia i inne atrakcje.
Overclocking
Tradycyjny overclocking procesorów z 3d V-Cache nie jest możliwy, można jednak podnieść taktowanie szyny BCLK, użyć offsetu Turbo w zakresie 25-200 oraz korygować krzywe PBO2 do ujemnych wartości. Niektóre płyty, jak testowana Gigabyte mają customowe tryby ułatwiające użycie presetu podnoszącego wydajność.
Najlepsze efekty przynosi kombinacja ustawień BLCK, PBO2 z optymalizacją krzywych i użycie trybu Turbo. Ponieważ podnoszenie BLCK wpływa na poszczególne szyny warto zacząć od niej a potem popracować nad stabilizacją pamięci i FLCK.
W tym miejscu trzeba podkreślić, że wszelkie ustawienia nie mają tak znaczącego wpływu na wydajność jak ma to miejsce w innych architekturach. Dlatego w pełni uprawnione jest stwierdzenie, że Ryzeny serii 7000 z 3D V-Cache seryjnie wyciśnięte są do granic możliwości i brak im większego zapasu na overclocking. Nie znaczy to jednak, że nie można usprawnić działania jednostki i podnieść efektywności w grach (szczególnie na dole renderu) oraz w programach użytkowych.
O ustawianiu pamięci pisałem w podsumowaniu, tytułem uzupełnienia, moja płyta widziała presety XMP i pozwoliła je bezproblemowo zaczytać, zawsze warto jednak upewnić się, że nie zostaną dobrane jakieś niepoprawne napięcia. Przy podnoszeniu taktowania głównie trzeba zatroszczyć się o mem VDD i VDDQ oraz SOC. Problemem na płytach AMD jest to, że część ustawień jest zdublowana i zaszyta w menu AMD Overclocking (wejście po zatwierdzeniu każdorazowo zgody na poniesie ryzyka!), nie do końca jest to czytelne dla początkujących ale doświadczony user powinien zrozumieć które ustawienie nadpisuje inne. Nie używam nakładek OC pracujących pod systemem jak Ryzen Master, więc trudno mi powiedzieć jak są skuteczne, zawsze bezpieczniej nanosić zmiany w BIOS i unikać konfliktów ustawień, interferencji i dodatkowego obciążania systemu.
Ustawienia w kolejności ich wpływu na poprawę wydajności:
BCLK
Taktowanie pamięci
Pierwsze timingi
FCLK (głównie na latencje)
Drugie i trzecie timingi
Pierwszą sztukę 7800X3D ustawiłem następująco:
CO -25
BCLK 101
Turbo +200
Taktowanie pamięci 6400 z zacieśnionymi wszystkim timingami 1,2,3 rząd
FCLK 2166
Benchmarki syntetyczne i stabilność
7800X3D w testach i benchmarkach, od lewej:
CPU-Z widoczny model płyty głównej i model pamięci wraz z profilem JEDEC i XMP
pomiar transferów i latencji w AIDA64, wysoka przepustowość dla L3 jest równie ważna jak ładne cyferki dla pamięci (w 3D Cache nawet ważniejsza)
podgląd wszystkich timingów pamięci DDR5 dla 7800X3D, oporności, części napięć oraz prędkości poszczególnych magistral
test pamięci TM5 z konkretnym profilem Absolut, tutaj liczy się nie tylko bezbłędne przejście 3 cykli ale i czas ukończenia testu
benchmark Cinebench R23 z ciężkimi instrukcjami AVX, nie używa już AVX512 jak poprzednik R20 ale jest lepiej dostosowany do możliwości i potrzeb najnowszych procesorów
wynik dla multi >18000 pkt oraz dla single >1820 pkt jest bardzo dobrym rezultatem dla tego modelu
mini benchyk CPU-Z najmniej dokładny, ponieważ program korzysta z pierwszego rdzenia a nie najlepszego co dla sprawności jednowątkowej jest mniej miarodajne przy PBO i CO
screen w dobrej rozdziałce, żeby każdy chętny mógł dokładnie przestudiować
Użyteczność w codziennym zastosowaniu
Użytkowo jest to bardzo sprawna jednostka, błyskawicznie startuje i restartuje, nie ma problemu z cold botem, w systemie zachowuje bardzo wysoką responsywność (poniżej 500 μs w trybie Wysokiej wydajności), nie łapie błędów WHEA jak miało w zwyczaju Zen 3, wydaje się że działają wszystkie wyjścia na panelu I/O a na starym Zen też nie było to takie oczywiste (znikające USB, problem z liniami PCI-E 4.0), po ustawieniu nie napotkałem żadnego błędu na które szczerze byłem gotowy siadając do kalibracji AMD. Stabilność oceniam zatem znacznie wyżej względem poprzedniego genu.
BIOS Gigabyte
Ustawienia BIOS Gigabyte B650 AORUS PRO AX
Płyta czyta profile XMP z pamięci Kingston'a, startuje z bazowym 4800MHz a potem umożliwia wczytanie pozostałych.
Jest też miejsce na zapis dwóch własnych profili ustawień, po prawej wykres z symulacją wydajności presetów.
Gigabyte PBO Enhancement to opcja wspomagająca działanie PBO2, regulująca limit temperaturowy oraz offset dla krzywych (CO), nie wpływa jednocześnie na natywne limity zasilania PPT, TDC i EDC.
90/80/70 to maksymalna zakładana temperatura rdzeni
level 1/2/3 to offsety dla krzywych 1 to -10, 5 to -50
sugeruje nie przekraczać level 3 bo łatwo o niestabilność
Przy ustawieniu 90 L3 procesor i tak ledwo dobija do 80'C pod obciążeniem, dobra opcja jak ktoś nie chce zagłębiać się w dopasowanie PBO i CO.
Kompatybilność Ryzena 7800X3D z szybkimi pamięciami DDR5 7200 i 7600 MHz
Pierwsze botowanie na 2 kościach szybszych od nominalnych może wymagać małej gimnastyki, żeby uruchomić zestaw na kościach 7200 MHz trzeba było dość długo poczekać na przejście procedury testowania zanim płyta pozwoliła wejść do BIOS. Na szybszych binach 7600 MHz trzeba było dodatkowo zresetować CMOS, ale ostatecznie obyło się bez wyciągania kości z drugiego slotu i odpalania na jednym DIMM.
Pamięci uruchamiały się w najniższym presecie JEDEC i bez problemu zaskoczyły z XMP startując do systemu w 6000 MHz.
Nie miałem już czasu dodatkowo ich ustawiać czy testować stabilność, ale podejrzewam, że nie powinno być to problemem.
Pamięci 7200 MHz z widocznym bazowym profilem 5600 MHz w BIOS Gigabyte B650 AORUS PRO AX, profil XMP 7200 MHz także odczytywany, oczywiście w trybie synchronicznym nie ma szans na uruchomienie Ryzena z tak wysokim taktowaniem.
W systemie profil XMP ustawiony w 6000 MHz dla pamięci Team Group T-Force DELTA RGB 7200 CL34-42-42-84 [FF3D532G7200HC34ADC01] w AIDA niecałe 70ns
I jeszcze szybsze G.SKILL Trident Z5 RGB DDR5-7600 CL36-46-46-121 [F5-7600J3646G16GX2-TZ5RK] także uruchomione z XMP w 6000 MHz, mimo że dedykowane dla Inteli ze znacznie szybszym kontrolerem DDR5 mogą być też użyte na Zen 4.
Wniosek taki, że nic nie stoi na przeszkodzie, żeby do Zen 4 użyć szybszych od zalecanych kości DDR5 czy też takich bez EXPO a z Intelowskim XMP. Na obecnych płytach X670 i B650 będzie można posadzić także przyszłe procesory i może ktoś będzie chciał kupić przyszłościowe pamięci z szybszym taktowaniem. Albo mieć parę dla AMD i Intela jednocześnie?
Ustawieniach Intela Core i7 13700K
Procesor jest ustawiony w trybie all core na 5.6GHz bo tyle robi każda sztuka mieszcząca się niezależnie od jakości krzemu w limitach bezpiecznego zasilania i temperatur, można i 5.7GHz ale nie chciałem zestawiać Ryzena z wyżyłowanym Intelem, tylko średnią, przeciętną sztuką. Ponieważ ustawiam komputery głównie do gier, to kieruje sie jak najniższą latencją a to kryterium jest nie do przeskoczenia przy zastosowaniu trybów dynamicznych vs ujednolicone taktowanie rdzeni. Pamięci nominalnie taktowane 7200MHz ze względu na IMC (a być może i płytę z poprzedniego genu a nie Z790) poszły jedynie 7000MHz, to też jest zwyczajowym wynikiem dla tej generacji i combo dobra płyta Z690 z pamięciami Hynix A-die. Podsumowując to nie jest topowy zestaw za milion monet a raczej ekonomiczny setup ze średniopółkową płytą i pamięciami pośrodku tego co Raptor Lake potrafi obsłużyć.
Ustawienia pamięci Intela @7000/32/42 (do podmiany na pełny pomiar z TM5, R23 itd ale to wieczorkiem jak się odpale).
do dodania soon™
polecany zestaw pod 7800X3D
ss z ustawień testowanych gier
pochwal się też, że budujesz i ustawiasz mocne sprzęty pod gaming i esport, może ktoś będzie chętny a tak się składa że masz 2 Ryzenki w zapasie
Opóźniony o miesiąc względem reszty modeli 3D V-Cache Ryzen 7800X3D nie zaczarował rzeczywistości super mocami powiększonego Cache'u. To po prostu kawał dobrego krzemu, nie tak uniwersalnego jak zwykłe modele Ryzen 7000X ale jako produkt stricte do gamingu - bardzo satysfakcjonujący. Obok Intela 13700K i 13900K to najszybszy procesor do gier. Przechwałki AMD trzeba jak zawsze brać z przymrużeniem oka, CPU z ograniczeniem do 120W które przez brak możliwości klasycznego overclockingu i poleganie na krzywych PBO2 tak naprawdę oscyluje wkoło 50-60W i nie ma szans z potworami Intela które w razie potrzeby nabierają w płuca pod 200W (zwykle jednak będzie to 80-120W). Niewielki pobór prądu powstrzymuje go przed zgrzaniem. Wbrew obiegowym opiniom 7800X3D nie ma problemu z temperaturami, w grach zachowuje się jak większość jednostek schładzanych układem AIO 360mm trzymając około 50-55'C. W benchach z instrukcjami AVX ledwo przebija 80'C i naprawdę trudno zmusić go żeby dobił do tych 90W pod obciążeniem.
Pamięci DDR5 nawet w profilu EXPO/XMP będą w większości gier wystarczające, bo dystans do taktowań Intela nadrabia wielokrotnie szybszy powiększony Cache L3, nie zaszkodzi ich jednak ustawić jak to zrobiłem w teście, żeby zyskać w grach które bardzo mocno siedzą na procesorze. Podobnie będzie w programach użytkowych. Jednak uważam, że porównywanie typowych benchmarków syntetycznych czy wydajności w pro zastosowaniach (Adobe, Blender, V-Ray, AutoCAD) z możliwościami innych procesorów, w tym Intela, nie ma najmniejszego sensu - to nie jest wół roboczy do katowania tylko wyspecjalizowany chip pod gaming.
Pierwsza generacja procesorów AMD obsługująca DDR5 pracuje w trybie synchronicznym dla pamięci w przedziale 5800-6000MHz. Najlepsze sztuki ustabilizują też 6200MHz a 6400MHz jak w testowanym egzemplarzu wymaga bardzo dobrego binu (jeśli nie złotego) oraz umiejętności ręcznego ustawienia taktowań, oporności i napięć oraz użycia aktywnego chłodzenia (pod testy stabilności, nie do codziennego użytku!). Dla porównania pierwszy gen Intela z DDR5 czyli Alder Lake pracował z częstotliwościami w zakresie 6400-6600 a obecna generacja Raptor Lake na zwykłych płytach z 4 slotami 6800-7200MHz oraz na dwuslotowych 7400-8200MHz (jeśli tylko IMC procesora pozwala).
W tytułach simracingowych i ogólnie samochodowych 7800X3D będzie sprawdzał się bardzo dobrze, nokautując poprzednią generację szczególnie z tak mocną kartą graficzną jak RTX 4080 i RTX 4090. W uproszczeniu można powiedzieć, że im gorsza gra, im gorszy silnik, im więcej odwołań do procesora i pamięci, draw calli, obsługi RT i podobnych zadań tym 3D V-Cache może się popisać lepszą od zwykłych pamięci sprawnością.
Wybierając Ryzena na AM5 warto zwrócić uwagę na dobór płyty głównej, w każdej generacji producenci mają swoje lepsze i gorsze modele. Niektóre mają problem z botowaniem i czasem restartów, minutowe oczekiwanie nie jest tu niczym niezwykłym. Także temperatury VRM mogą się znacznie różnić. Tym razem mogę śmiało polecić płyty Gigabyte jako nieprzeszacowane kosztowo oraz rozsądnie dopakowane funkcjami. Dobrą opinią w tym genie cieszy się także ASRock. Słabszą MSI a zdecydowanie nie polecę ASUSa. Jest to niemalże odwrócona gradacja do sytuacji w Intelu, ale tu nie ma sentymentów, jak Giga nie wychodzi z niebieskimi to trzeba umieć docenić, że dla AMD robią solidne podstawki.
Wycena 7800X3D nie jest najlepsza, AMD wstrzymywało debiut żeby wymusić zakup droższych i prawdę mówiąc bezsensownych modeli 7900X3D i 7950X3D i finalnie wystawiło go za 2500 zł. Do tego na rynek przyszło za mało egzemplarzy i zamówienia realizuje się z 2 tygodniowym poślizgiem. Zamówiony z gwarancją dostawy na Wielkanoc w X-kom obiecali mi dostarczyć...w ostatnim tygodniu kwietnia. Gdyby nie znajomości w KTR czekałbym zapewne następne 2 tygodnie. Na allegro jedyne dostępne realnie a nie wirtuale "na zamówienie" to sztuki za 2700 zł (od firmy a nie DG Krzak). AMD nie jest już tanią alternatywą, bo skoro procesory są szybkie to ich cena również "przyspieszyła". Płyty podrożały, ale można wybrać kompletny model za ok. 1200 zł, gorzej z modelami premium. Na pocieszenie to za rok czy dwa będzie można na niej posadzić jakiś nowszy model. Pamięci DDR5 od premiery potaniały 2-3x i po obniżkach są tanie jak barszcz, zresztą już od 2022 roku pojemność 32GB była tańsza na DDR5 od starej DDR4. Patrząc na wyniki pomiarów i doświadczenie z kilkudniowego intensywnego użytkowania, uważam, że procesor byłby zupełnie inaczej odbierany w cenie zbliżonej do Intelowskiej i7 czyli okolicach 2000 zł.
Konkurencja ze strony Intela - Core i7 13700K ma więcej rdzeni, jest bardziej uniwersalny i często szybszy w grach (szczególnie na dole renderu) a kosztuje 2000-2100 zł, jest jeszcze tańszy o stówkę i prawie tak samo sprawny 13700KF (tyle że bez iGPU). W kwestii wydajności na topie niezachwiany pozostaje i9 13900K który vs 13700K kręci się wyżej, ma dużo lepszy kontroler pamięci, więcej rdzeni E (tych małych) oraz cachu. Wbudowany w Intele kontroler rozdzielania wątków Thread Director (którego brak w 7900X3D/7950X3D jest boleśnie odczuwalny) czyni go niezawodnym liderem wydajności w zadaniach mieszanych jak gaming ze streamowaniem, czy ogólnie działaniem wielowątkowym. Na największych napaleńców w odwodzie pozostaje jeszcze fantastyczny model 13900KS z fabrycznym binowaniem, który zwykle kręci się te 100-200Hz wyżej zachowując niższe napięcia i temperatury. Z racji równie "fantastycznej" ceny nie traktuje go jednak jako punktu odniesienia a raczej jako ciekawostkę dla naprawdę zdeterminowanych poszukiwaczy ekstremalnej wydajności. W tym kontekście 8 rdzeni Ryzena dopompowanych Cachem L3 wygląda trochę blado przy i7 z 8P+8E czy i9 z 8P+16E, nie chce się już znęcać porównując liczbę wątków procesora, gdzie takie maleństwo i5 13600K ma ich 20 a Ryzen ledwie 16. I znacznie mniejsze pobory prądu niewiele tu zmienią, bo w ujęciu całej platformy te 50-100W różnicy to tyle co góra 15% (50W różnicy między modelami CPU przy 600W poboru w ciężkiej grze całego zestawu to 8,3%)
Dla kogo zatem Ryzen R7 7800X3D
dla marzących o najszybszym gamingowym procesorze AMD
dla doceniających niekonwencjonalne rozwiązania technologiczne jak 3D V-Cache
dla tych którzy chcą wskoczyć na pokład AM5 ale bez opóźnień latencji i uzależniania od software'u sterującego jak w przypadku 7900X3D/7950X3D
dla tych którym w grach zwykłe procesory 7000X za bardzo odstają od konkurencji
dla celujących w topowe zestawy z RTX 4080 i RTX 4090, wszystko starsze dla tych kart to srogie bottlenecki
Werdykt:
Solidne, tygodniowe testy porównawcze (a sprawdzałem jeszcze kilka tytułów) wykazały że trudno znaleźć grę w której któryś z procesorów odskakiwał by znacznie od drugiego, oba są bardzo blisko z lekką przewagą Intela, szczególnie patrząc na niskie klatki i zapas rdzeni przydatnych we wszystkich innych zastosowaniach poza samymi grami. Większe procesory z rodziny 3D jak 7900X3D i 7950X3D niewiele by tu zmieniły, bowiem deaktywują drugi CCX w czasie grania zostając na pierwszym z czapką 3D V-Cache. AMD nie wprowadziło tak oczekiwanego rozdzielacza wątków (wbudowany Thread Director na Intelu) więc trzeba to samemu wymuszać w systemie albo liczyć, że z czasem zostaną uzupełnione sterowniki chipsetu usprawniające - ten dość karkołomny - proces aktywacji odpowiedniego bloku procesora.
Ryzen R7 7800X3D to świetny procesor do gier pod warunkiem, że będzie kosztował 1800 zł, czyli na odpowiednim poziomie względem i7 13700K za 2000-2100 zł. Rywal jest szybszy w grach, ma zapas rdzeni i wątków 16/24, dużo wyższą sprawność w zastosowaniach profesjonalnych i ogółem jawi się jako bardziej uniwersalny.
AMD Ryzen R7 7800X3D w skrócie:
Zady:
ograniczone taktowania 4.8-5.05 GHz przez kaganiec limitu temperaturowego i mocy,
brak zapasu sprawności na overclocking ponad 2-3% do wyciśnięcia BCLK i optymalizacją krzywych,
przeciętna wydajność we wszystkich zastosowaniach poza grami (poziom i5 13600K za 1600 zł?),
w części zastosowań wolniejszy także od zwykłych Zen 4 7000X,
magistrala Infinity Fabrics wciąż ogranicza potencjał DDR5,
obsługa pamięci DDR5 z dolnych widełek obecnych kości 5600-6400 MHz,
przeciętna liczba rdzeni i wątków 8/16,
brak sprzętowego mechanizmu rozdzielania wątków,
opóźniona premiera - miesiąc po większych modelach 3D i ponad pół roku po Zen 4 i Raptor Lake, za kilka miesięcy wchodzi nowy Raptor Lake-S Refresh,
wysoka cena zakupu 2500 zł to pomiędzy większymi i szybszymi Intelami i7 13700K (2000 zł) i i9 13900K (2800 zł).
Walety:
innowacyjny Cache 3D drugiej generacji (7nm jak w 5800X3D)
usprawnione działanie PBO2,
obsługa pamięci DDR5,
działa z profilami EXPO i XMP,
najszybszy procesor gamingowy na jednym bloku od AMD,
obsługa PCI 5.0,
zintegrowana grafika,
wysoka sprawność energetyczna w grach 45-60W,
niskie temperatury, na AIO 360 50-60'C w grach,
w Cinebench R23 80'C,
niższe opóźnienia rdzeń do rdzenia (core to core latency) poprawione względem Zen 3 ale wciąż wolniej od Intela.
Opóźnienia wewnętrzne w procesorze gen. Zen 4, na czerwono zaznaczony pojedynczy blok CCX odpowiadający 8/16 rdzeń/wątków R7 7800X3D
Latencja od 6,3 do 79,5ns.
Intel i9 13900K 8/16 rdzeni P oraz 16 rdzeni E.
Latencje na szybszych rdzeniach od 4 do 34,1ns, rdzenie E w grach pełnią tylko rolę pomocniczą a wbudowany Thread Director pilnuje ich użycia do zadań pobocznych.
Zen 4 to w ekosystemie AMD pierwsza generacja kontrolerów DDR5. Tak jak Intel w generacji Alder Lake na chipsecie Z690 miał swoje ograniczenia w 2021 roku bo dopiero się uczyli DDR5, tak i AMD obecnie ma problemy wieku dziecięcego związane z przejściem na nowy typ pamięci. Każda kolejna generacja usprawnia kontrolery i to co dziś jest standardem za rok będzie ledwie średnie. Podobnie były przy przejściu z DDR3 na DDR4, przy czym teraz jesteśmy ponad 2 lata od debiutu DDR5 więc wybór kości jest olbrzymi.
Zakres częstotliwości ad 2023 wygląda następująco:
najtańsze, bazowe kości 4800-5600 MHz to można kupić raczej tylko pod stacje robocze, gdzie obsadza się więcej niż 2 banki i wiadomo, że nie ma szans na obsłużenie szybszych taktowań
średnia półka 6000-6400, szybkie i uniwersalne bo obsłużą skutecznie AMD i Intela
najszybsze biny 6800-8000 i więcej, zwykle A-die od SK Hynix, do pociągnięcia tylko przez Intela
Ryzeny z 3d cachem skonstruowane są tak, że nadrabiają wolniejszy czas dostępu do pamięci właśnie przez "czapkę" z cachu. Część gier bardzo lubi to rozwiązanie i nie potrzebuje nawet odwoływać się do pamięci operacyjnej.
O ile w Intelu o prędkości decyduje jakość kontrolera (w procesorze) komunikujące rdzenie z pamięcią, to w AMD wszystko zależy od elementu łączącego CCX z cIOD czyli magistrali Infinity Fabrics. Jest to i wada i zaleta. O tym więcej w recce może, na teraz wystarczy, że Zen 4 ma sweet spot w okolicy 6000 MHz, powyżej tej prędkości IF nie zsynchronizuje się 1:1 tak jak to było w Zen 3 (topologicznie to bardzo podobne procesory btw).
Można kupić najtańsze 5600 i próbować podbić na 6000, ale moim zdaniem rozsądniej będzie wziąć 6000-6600, bo nie będą tak stare przy wymianie procka na nowszy a teraz łatwo będzie zejść z taktowania na te 6000MHz. Pamięci dedykowane dla AMD mają profile EXPO, co jest odpowiednikiem XMP (wcześniej AMD nazywało to D.O.C.P.).
W tym przedziale polecam Kingston FURY Beast Black lub model z RGB Kingston FURY Renegade RGB oba to SK Hynix M-die, rok temu kosztowały 1600 pln, obecnie do dostania od 600 pln za 2x16GB, po ustawieniu rozjeżdżają najszybsze biny DDR4 2x8GB (które zresztą są droższe).
A powiedz mi jeszcze proszę bo te które mam mają profile xmp czyli intelowskie. Jest to jakieś przeciw wskazanie do używania ich pod amd ( xmp i tak każdy wyłącza)
<p>
PC
| 13700 K | Asus Strix Z790-F Gaming | 2 x 16 GB TeamGroup 7200 Cl34 | Msi Trio Rtx 3090 + Ek Quantum Vector | Corsair Axi 860W | Kingston Kc3000 2 TB | Dell S2716Dg | Streacom Bc1 | Filo Ek10 Olympus 2 | BeyerDynamic Custom Game| Logitech G810 Orion | Logitech G9x Laser | 2 x Ek Coolsteram Pe360 | 6 x Nb Eloop B12 |
Rig
| Vrs DD + Hyundai i20 Simline 330mm | Heusinkveld Sprint | Simlab Gt1 Evo | Simlab Triple Stand Monitor | 3 x Dell S2716Dg + Asus Bezel Free Kit | Fotel Mercedes Cla | Fanatec Shifter v1.5 | Sekwencja Opp Sim | Handbrake Simline Hal + Elastomer | Custom One Pro | Custom Game | Behringer Nx3000d | 2 x Dayton Audio Bst 1 plus 1 x 300 Ex |
Każda pamięć po włożeniu w slot - jeśli tylko jest kompatybilna - powinna zaskoczyć profilem JEDEC, to najniższe ustandaryzowane taktowanie. Dopiero potem można wybrać "fabryczne OC" w postaci profilu XMP na Intelu lub EXPO dla AMD. Profile nie są zamienne między systemami, więc jeśli ktoś zupełnie nie umie w BIOS albo boi się samemu wpisać pierwsze timingi to zawsze bezpieczniej mieć pamięci dedykowane pod daną platformę.
update: ponieważ Intelowskie XMP jest zamkniętym standardem, to płyta pod Intela odczyta tylko XMP, ale już nie EXPO. W drugą stronę na płycie pod AMD można odczytać EXPO i XMP, nie zawsze może zadziała, ale profil jest widziany pod bios i można nad nim pracować (edytować).
Jest to jakieś przeciw wskazanie do używania ich pod amd
Nie ma takiego przeciwskazania, po prostu płyta nie zobaczy profilu, zadziała w JEDEC i trzeba będzie samemu nanieść podstawowe timingi: tCL, tRCD/tRP, tRAS czy wybrać wyższe taktowanie, czasem też podlać Vdimm czy kontroler/IF.
@marcin, sprawdź czy te pamięci są na 100% Dual Rank, lepsza wydajność w tym trybie, 2 x 16 mogą być też Single Rank teoretycznie.
Latency is often more important than speed
Rig - SimuCube 1 (OSW) Direct Drive wheelbase with Kollmorgen AKM53G motor with Hengstler AD58 encoder, powered by Mean Well PSU 480/720W and fully shielded servo cables, HE Ultimate pedals with OMP pad kit, SIM-LAB P1-X rig, PRO-SIM/Quaife H pattern shifter with Honda Type R knob, PRO-SIM/Quaife sequential shifter, HE handbrake with LC, RRS carbon steering wheel 35cm, Sparco 33cm, Simracing Coach panel of buttons and paddle shifters, Samsung CRG9 49" 32:9 monitor PC - Win 11, MB X570S, CPU 5800X3D UV-30, RAM DDR4 (Dual Rank) B-die 4x8GB 3800MHz->15,15,15,15,30,46,(tRFC 262)1.46V, GPU RTX3080 UV, PSU Corsair AX1600i, Benchtable Streacom BC1 V2
@KOWAL Mirek, dylemat Single Rank vs Dual Rank dotyczył DDR4, dla DDR5 kwestia pomijalna.
Generalnie moduły DDR5 mają topologie
16GB Single Rank
32GB Dual Rank
Najważniejsze to zawsze obsadzać co najmniej 2 sloty żeby uzyskać Dual Channel (odczytywany będzie jako quad, ale to wciąż tylko 128bit a nie 256 jak w prawdziwym quadzie).
Dual Channel robi różnice, Dual Rank praktycznie żadnej bo pamięci i tak są wystarczająco szybkie.
A co z kościami 8GB DDR5? Mają inną topologię, zamiast 8 tylko 4 czipy i działają jak "Half Rank". Dlatego poza laptopami praktycznie się ich nie używa, tracą prawie połowę wydajności do właściwych SR 16GB modułów.
@m@rcinpl, jak sprawdzić czy kości DDR5 są Single Rank czy Dual Rank?
Logowanie »
Rejestracja
Do góry
